Kişiye Özgü Beslenme

Sağlıklı beslenme nasıl olmalıdır, hangi gıdalar faydalıdır, hangileri sağlığa zararlıdır sorusu herkesin kafasını meşgul eden bir konudur.

Bu konuyla ilgili olarak, çok sayıda birbirinden farklı öneri mevcuttur. Bazı öneriler birbirleriyle çelişmektedir ve bazıları ise birbirine tamamen zıttır. Eskiden doğru diye bilinen bazı  beslenme önerilerinin, zamanla doğru olmadığının kanıtlanması, insanlarda bu önerilere karşı güvensizliğe neden olmuş ve konuyu iyice karmaşık hale getirmiştir.

Bu yazıyı yazmaktaki amacım; herkes için doğru tek tip bir beslenmenin neden mevcut olamayacağını ve her gıdanın neden herkese iyi gelmeyeceğini Çin Tıbbı perspektifinden anlatmaktır.

Örnek verirsek; zencefil bir kişi için çok iyiyken, diğeri için çok kötü olabilir. Aynı şekilde bazı kişilerde soğuk algınlığı için zencefil kullanmak gayet uygun iken bir başkasındaki soğuk algınlığında asla zencefil kullanmamak gerekliliği vardır.

Neden mi?

Sağlıklı bir beslenme ve bitkiler ile tedavi nasıl olmalıdır sorusunun cevabını Çin Tıbbına göre verirsek; “Kişiye Özgü Olarak Ayarlanmalıdır” olacaktır. Peki bu ne demektir açıklayalım;

Çin Tıbbına göre bir insanın vücudunun temel yapısal özellikleri, o kişide 5 elementin nasıl bir dağılım gösterdikleri ile ortaya çıkar.

Beş element; Ateş, Toprak, Metal, Su ve Tahta’dır. Her element belli organlara, belli vücutsal fonksiyonlara ve belli tatlara karşılık gelir. Bu beş elementin güçlerine göre kişide sıcak, soğuk, nemli, kuru vs. benzeri vücut yapıları ortaya çıkar.

Bir kişide hangi elementin baskın olduğu, vücudunda hangi elementin güçlü, hangisinin zayıf olduğu Çin Tıbbının değerlendirme yöntemleriyle belirlenir.

Bir örnekle bunu açıklarsak;

Diyelim ki, bir kişide Toprak elementi “zayıf” olarak belirlendi. Toprak elementinin ilgili olduğu tat “tatlı” olduğundan, bu kişinin rafine şeker içeren gıdaları hazmetmekte zorlanacağını söyleyebiliriz. Ayrıca toprak elementi vücutta aşırı nemin giderilmesinden sorumlu olduğu için, bu kişinin vücutta nem üreten gıdalara karşı çok hassas olacağını da biliriz. Süt ürünleri vücutta en çok nem üreten gıdalar olduğu için, bu kişi, aşırı miktarda süt ürünü tüketirse, vücudunda nem oluşacağını ve bu nemin akciğerlerde depolanarak astım veya benzeri akciğer hastalıkları riskini arttıracağını da söyleyebiliriz.

Bu şu anlama gelir; bu kişinin beslenmesini düzenlerken toprak elementinin güçlendirilmesi ve onu daha da zayıflatacak gıdalardan ise uzak durulması gereklidir.

Peki bu kişiye neler diyeceğiz?

(Kısmi bir örnek veriyorum çünkü içerik ve detaylar uzun)

• Esmer pirinç ve çamfıstığı, tatlı fasülye, bezelye, havuç, lahana ıspanak ona iyi gelecektir.
• Süt ürünlerinden kaçınmalıdır.
• Et onu güçsüzleştirecektir.

Bu kişiye süt ürünlerinden ve etten uzak durmasını söyledik, ama et ve süt ürünleri herkes için kötü müdür?

Cevap; hayır! Sadece bu kişi açısından uygun değil.

Başka bir kişi için ise tam tersi bir öneride bulunup, etin veya süt ürünlerinin ona çok iyi geleceğini söyleyebiliriz. Bu bir çelişki değildir, sadece her insanın yapısının farklı olmasından kaynaklanmaktadır.

Tabi ki bu yaklaşım, Batı Tıbbı yaklaşımından oldukça farklıdır. Batı Tıbbı beslenme konusunu genelleştirir, herkes için geçerli bazı yaklaşımlar tespit etmeye çalışır ve buna göre önerilerde bulunur. Karbonhidrat, protein ve yağ yüzdeleri belirler, kalori hesaplar vs. Bu yaklaşımın da olumlu tarafları vardır ancak besinlerin içsel nitelikleri, sıcak-soğuk doğaları, kişinin kendine özgü beden yapısı bilinmeden uygulanan öneriler bazı problemlere neden olabilir.

Bir örnekle açıklayalım;

Genellikle salata yemenin sağlığa iyi geldiği önerisi nedeniyle pek de sevmediği halde bolca salata yiyen ancak vücut yapısı soğuk olan bir kişiyi düşünelim. Elementel dağılımına bağlı olarak Metal elementi de güçsüz olsun örneğin. Bu kişi çok miktarda salata yiyerek kendisinde Astım veya başka Akciğer hastalıklarına neden olabilir.

Peki salata yemek herkes için iyidir ya da herkes için kötüdür denilebilir mi? Bu bilgiler ışığında bunun böyle olmadığını anlamış olmalısınız.

Çin Tıbbı, her diyabet hastasına bile aynı önerilerde bulunmaz çünkü her diyabeti olan kişi aynı yapıya sahip değildir. Sonuçta ortaya çıkan hastalığın semptomları benzer olsa bile altta yatan neden farklı ise yaklaşım ona özgü olmalıdır.

Kişiye özgü olarak incelenip verilecek Çin Tıbbı’na göre beslenme önerileri, zayıf noktalarınızı korumayı ve sağlıklı kalmanıza yardım etmeyi hedefler.